Μπίρες, δικτάτορες και βαρυποινίτες

Πριν από κάποια χρόνια, ένα ζεστό μεσημεράκι, κάτι χασομέρηδες έπιναν παγωμένες μπίρες στον Κοχλία, στο Λιστόν της Κέρκυρας, και συναγωνίζονταν στο ποιος θα ρίξει τη χειρότερη κατάρα στον πρώην δικτάτορα της Χιλής, Αουγκούστο Πινοτσέτ, του οποίου η έκδοση από τη Μ. Βρετανία στη Χιλή, απασχολούσε τότε την επικαιρότητα. Η γενικότερη πεποίθηση ήταν πως του άξιζε δημόσιο λιντσάρισμα και κατακρεούργηση του γέρικου σώματός του. Μόνο ένας βρέθηκε, μέσα σε γιουχαΐσματα και βαρύτατες κατηγορίες περί πολιτικαλικορεκτισμού, να δηλώσει πως απλώς θα έπρεπε, μετά από μία δίκαιη δίκη, να τον χώσουν για την υπόλοιπή του ζωή σε "ένα ωραίο και άνετο σωφρονιστικό ίδρυμα", με την υποσημείωση πως τέτοια σωφρονιστικά ιδρύματα θα έπρεπε να υπάρχουν για όλους τους κρατούμενους.
Τις προάλλες, (μη) βλέποντας τη συνέντευξη του Πάσσαρη στην Αννίτα Πάνια (μεγαλοδημοσιογράφοι, φάτε τη σκόνη της) θυμήθηκα τη συζήτηση αυτή (και το πόσο υπέροχα παγωμένες ήταν οι μπίρες εκείνες) καθώς και το βιβλίο του Ζακ Μεσρίν “Ένστικτο Θανάτου”, Εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος (αντιγράφω από το οπισθόφυλλο: “δεν είναι απλώς η αυτοβιογραφία του γάλλου εγκληματία Ζακ Μεσρίν. Είναι η αποκάλυψη ενός άλλου κόσμου που δεν είναι ο δικός μας. Ενός κόσμου όπου ο μοναδικός νόμος είναι η δύναμη. Όπου κυριαρχεί το ένστικτο του θανάτου ή αλλιώς της ζωής. Μέσα σε αυτόν τον κόσμο έδρασε και ο Ζακ Μεσρίν, αιώνια κυνηγημένος από τη γαλλική και την καναδική αστυνομία. Και για αυτό έγινε σύμβολο ελευθερίας για τους γάλλους που έζησαν με αγωνία κάθε στιγμή από αυτό το άγριο ανθρωποκυνηγητό”).

Με αυτό το βιβλίο καταδίκασα ο ίδιος τον εαυτό μου. Είναι το χειρότερο κατηγορητήριό μου. Το έγραψα γιατί αρνήθηκα να πω ψέματα. Όσο σκληρή και αν είναι η αλήθεια, δεν φοβάμαι να την κοιτάξω κατάματα. Σε ποια στιγμή της ζωής μου έγινα αυτό που είμαι σήμερα; Δεν ξέρω. Τι πέθανε μέσα μου και με έκανε να μη σέβομαι πια τη ζωή; Ίσως ορισμένοι να μπορέσουν να μου βρουν κάποια δικαιολογία, εγώ δεν βρίσκω καμία. Δεν προσπαθώ να δικάσω την κοινωνία, μου φτάνει που δικάζω τον εαυτό μου.
[...]
Από όταν ήμουν ακόμα παιδί, τα μάτια μου έβλεπαν το θάνατο και τη βία. Έζησα τον πόλεμο που έκαναν οι μεγάλοι στο όνομα της ελευθερίας.
Όταν έγινα άντρας, πολέμησα ο ίδιος. Έναν άλλο πόλεμο, μια άλλη βία. Η μαζική δολοφονία αποτελεί τίτλο τιμής όταν γίνεται κάτω από τους ήχους του εθνικού ύμνου. Οι πόλεμοι που έζησα, οι πόλεμοι που μου διηγήθηκαν, οι πόλεμοι που μ’ άγγιξαν, δεν μ’ έμαθαν να σέβομαι τη ζωή. Το μόνο που πιστεύω πως κατάφεραν ήταν να νομιμοποιήσουν το φόνο. Μου έβαλαν ένα όπλο στο χέρι ενώ ακουγόταν η Μασσαλιώτιδα και το χέρι μου αγάπησε το όπλο. Μου δίδαξαν τη βία και εγώ την αγάπησα.

Απ’ τη μέρα που γεννήθηκα οι άνθρωποι σφάζονται σε όλο τον κόσμο, δολοφονούνται, προδίνονται, βρίζονται στο όνομα ενός ιδανικού που επινοούν για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους. […] Εγώ δεν διεξήγαγα πάρά έναν προσωπικό πόλεμο σε έναν κόσμο που δεν είναι ο κόσμος των πολλών ανθρώπων. Αυτός ο κόσμος έχει τους δικούς του νόμους. Μέχρι τώρα δεν είδα ποτέ έναν πολίτη να κλαίει για το θάνατο ενός αλήτη. Για αυτό και δεν του αναγνωρίζω κανένα δικαίωμα να κρίνει το πώς κανονίζουμε τους λογαριασμούς μεταξύ μας.

Μπορεί να έκλεψα αλλά ποτέ δεν έγδυσα τους φτωχούς. Τις περισσότερες φορές λήστεψα τράπεζες ή επιχειρήσεις. Ποτέ δεν άσκησα βία σε ταμία ή σε συνοδό χρηματαποστολής και νομίζω πως πάντα έκανα καθαρές δουλειές. Δεν βίασα, δεν χτύπησα γέρους, δεν εκμεταλλεύτηκα γυναίκες. Αν παντρεύτηκα την περιπέτεια, είναι γιατί με άρεσε πάντα ο κίνδυνος. Αν μερικοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις σφαίρες μου, είναι γιατί έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα στη ζωή τους και στη ζωή μου. Δεχόμενοι μια μονομαχία διακινδύνευαν τη ζωή τους, όπως εγώ τη δική μου.
[…]
Δύο φορές προσπάθησα να αλλάξω ζωή και να ξαναμπώ στην κοινωνία και να αποδεχτώ τους νόμους της, πριν φτάσω στο δρόμο χωρίς επιστροφή. Απέτυχα, γιατί όποιος περάσει την πόρτα της φυλακής μένει σημαδεμένος σε όλη του τη ζωή, ό,τι και αν κάνει για να μπορέσει να ξαναπάρει τη θέση του στην κοινωνία. Η κοινωνία είναι εκδικητική… Ένας πρώην κατάδικος δεν μπορεί ποτέ να ξοφλήσει το χρέος του, έστω κι αν τόχει πληρώσει. […] Του αναγνωρίζουν το δικαίωμα να πληρώνει και να πεθαίνει για την πατρίδα του, όχι όμως και να διαλέγει την κοινωνία στην οποία θέλει να ζήσει.
[…]
Μετά από δύο αποτυχίες διάλεξα την εξέγερση κι από κείνη την ημέρα οι απαγορεύσεις της κοινωνίας μου είναι αδιάφορες. Παραβίασα με τη θέλησή μου τους νόμους της κι έζησα έξω από αυτούς. Κέρδισα μόνος μου το δικαίωμα να παίρνω αυτό που θέλω. Ξεπέρασα κάθε όριο γιατί δεν είχα κανένα, όπως έχω ήδη πει.

Εκτός νόμου… Η κοινωνία έχασε κάθε της επιρροή πάνω μου και με έκανε ατρόμητο μπροστά στις ποινικές κυρώσεις της. Μπορεί να της αναγνωρίζω το δικαίωμα να με καταδικάζει, όχι όμως και το δικαίωμα να με κρίνει. Στην πραγματικότητα καταδίκασα ο ίδιος τον εαυτό μου τη μέρα που πήρα ένα όπλο στο χέρι μου και το χρησιμοποίησα. Δεν έχω τύψεις, ούτε μετανιώνω για τίποτε. Εύχομαι όμως να φροντίσει αυτή η κοινωνία για τη μοίρα των νεαρών εγκληματιών που σαπίζουν ανώφελα στη φυλακή. Το έγκλημα δεν δικαιολογεί πάντοτε την τιμωρία. Η φυλακή είναι το σχολείο του εγκλήματος. […]